Arbitraż: czym jest i jak działa ta forma rozstrzygania sporów?

Spis treści

Czym jest arbitraż?

Arbitraż to forma alternatywnego rozwiązywania sporów, polegająca na przekazaniu ich do rozpatrzenia przez tzw. arbitra – uprawnioną do tego osobę lub zespół osób, zamiast prowadzenia sprawy w sądzie. Arbitraż może dotyczyć zarówno sporów cywilnych, jak i handlowych.

W Polsce arbitraż regulowany jest przez Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawę o Trybunale Stanu. Sąd polubowny podejmuje decyzje na podstawie prawa lub według własnego uznania, a ich wyrok ma moc równą wyrokowi sądu powszechnego.

Jak działa arbitraż?

Procedura arbitrażowa rozpoczyna się od zawarcia umowy przez strony sporu, w której zaznaczają one, że ewentualne spory będą rozstrzygane przez arbitraż. W umowie tej określone są również reguły postępowania, które arbitraż ma stosować.

Po wystąpieniu sporu jedna ze stron powiadamia drugą o jego istnieniu i wskazuje, że chce poddać go pod rozstrzygnięcie arbitra. Druga strona ma określony czas na odpowiedź. W przypadku zgody obie strony wybierają arbitra lub zespół arbitrów, którzy zajmą się ich sprawą.

Po wyborze arbitra/zespołu rozpoczyna się faza właściwego postępowania arbitrażowego. Arbitraż trwa zwykle krócej niż proces sądowy, a czas jego trwania jest uzależniony od skomplikowania sprawy oraz ilości dowodów, jakie muszą być zgromadzone.

Zalety i wady arbitrażu

Arbitraż ma wiele zalet. Po pierwsze, jest to szybsza forma rozwiązywania sporów niż postępowanie sądowe. Po drugie, strony mogą samodzielnie wybrać arbitra lub zespół arbitrów, co pozwala im na dobór specjalisty w konkretnej dziedzinie lub osobę godną zaufania. Po trzecie, procedura arbitrażowa odbywa się w prywatności, a wyroki są zwykle utajnione.

Jedną z wad arbitrażu jest brak odwołania od wyroku arbitrażowego. Jednakże, strony mają ograniczone prawo do wniesienia skargi do sądu powszechnego jedynie w określonych sytuacjach. Cena arbitrażu jest również wyższa niż w przypadku postępowania sądowego.

Kiedy warto skorzystać z arbitrażu?

Arbitraż warto rozważyć w przypadku sporów, które można rozwiązać szybko i sprawnie bez konieczności ujawniania szerszemu gronu osób. Ponadto, jeśli strony chcą mieć wpływ na proces wyboru osoby lub zespołu, który zajmie się ich sprawą oraz jeśli potrzebują specjalisty z danej dziedziny lub osoby godnej zaufania.

Arbitraż może być dobrym rozwiązaniem także wtedy, gdy strony chcą uniknąć kosztów postępowania sądowego lub gdy istnieje ryzyko wydania przez sąd orzeczenia niekorzystnego dla jednej ze stron.

Podsumowanie

Arbitraż to forma alternatywnego rozwiązywania sporów, która pozwala na szybsze i bardziej dyskretne rozstrzygnięcie sprawy niż postępowanie sądowe. Strony mają możliwość wyboru arbitra lub zespołu, co pozwala na dobór specjalisty lub osoby godnej zaufania. Jedną z wad arbitrażu jest brak możliwości odwołania się od wyroku, jednakże w niektórych przypadkach strony mogą wnieść skargę do sądu powszechnego.

Sekcja FAQ

Czy wynik arbitrażu jest wiążący?

Tak, wynik arbitrażu jest wiążący dla obu stron, chyba że umowa zawiera inaczej.

Ile kosztuje arbitraż?

Koszty arbitrażu są uzależnione od wielu czynników, takich jak skomplikowanie sprawy oraz ilość dowodów, które muszą być zgromadzone. Zazwyczaj koszty te są wyższe niż postępowania sądowego.

Czy arbitraż jest bardziej skomplikowany niż postępowanie sądowe?

Arbitraż może być mniej skomplikowany niż postępowanie sądowe, ponieważ strony mogą wybrać osobę lub zespół arbitrów, którzy specjalizują się w danej dziedzinie. Jednakże, procedura ta również wiąże się z pewnymi formalnościami i wymaganiami.